മുൻ കെനിയൻ പ്രധാനമന്ത്രി റെയ്ല ഒഡിങ്ക ഹൃദയാഘാതത്തെ തുടർന്ന് കൂത്താട്ടുകുളത്ത് അന്തരിച്ചു
മുൻ കെനിയൻ പ്രധാനമന്ത്രി റെയ്ല ഒഡിങ്ക ഹൃദയാഘാതത്തെ തുടർന്ന് അന്തരിച്ചു. കൂത്താട്ടുകുളം ശ്രീധരീയം ആയുർവേദ ആശുപത്രിയിൽ മകളുടെ ചികിത്സക്ക് എത്തിയതായിരുന്നു. മൃതദേഹം കൂത്താട്ടുകുളം ദേവമാത ആശുപത്രിയിൽ.
കെനിയൻ രാഷ്ട്രീയത്തിലെ 'അഗ്‌വാംബോ': റൈല ഒഡിംഗയുടെ ജീവിതവും പോരാട്ടവും
പ്രതിപക്ഷത്തിന്റെ അവിഭാജ്യ നേതാവ്, മുൻ പ്രധാനമന്ത്രി, അഞ്ചുതവണ പ്രസിഡന്റ് പദവിക്ക് വേണ്ടി പോരാടിയ വിപ്ലവകാരി.ഈ വിശേഷണങ്ങൾക്കെല്ലാം അപ്പുറം, കെനിയൻ ജനാധിപത്യത്തിന്റെ പ്രതിരോധത്തിന്റെ മുഖമായിരുന്നു റൈല അമോലോ ഒഡിംഗ.
പൈതൃകവും ആദ്യകാല ജീവിതവും
1945 ജനുവരി 7-ന് കെനിയ കോളനിയിലെ മാസെനോയിലാണ് റൈല ഒഡിംഗ ജനിച്ചത്. കെനിയയുടെ ആദ്യത്തെ വൈസ് പ്രസിഡന്റായിരുന്ന ജരാമോഗി ഒഗിംഗ ഒഡിംഗയുടെ മകനാണ് അദ്ദേഹം. ഈ പൈതൃകം തന്നെ റൈലയുടെ രാഷ്ട്രീയ പ്രവേശനത്തിന് അടിത്തറയിട്ടു.
മെക്കാനിക്കൽ എഞ്ചിനീയറിംഗിൽ ബിരുദാനന്തര ബിരുദം നേടിയ റൈല കിഴക്കൻ ജർമ്മനിയിലെ ലീപ്‌സിഗ് സർവകലാശാലയിൽ നിന്നാണ് വിദ്യാഭ്യാസം പൂർത്തിയാക്കിയത്. പിന്നീട് കെനിയയിൽ തിരിച്ചെത്തി നെയ്‌റോബി സർവകലാശാലയിൽ അധ്യാപകനായും, കെനിയ ബ്യൂറോ ഓഫ് സ്റ്റാൻഡേർഡ്‌സിൽ ഡെപ്യൂട്ടി ഡയറക്ടറായും സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു. എന്നാൽ, അദ്ദേഹത്തിന്റെ താൽപര്യം സാങ്കേതിക വിദ്യയിലായിരുന്നില്ല, രാഷ്ട്രീയ പരിഷ്കരണങ്ങളിലായിരുന്നു.
ജയിൽവാസവും രാഷ്ട്രീയ പ്രക്ഷോഭങ്ങളും
1970-കളിലും 80-കളിലും കെനിയയിലെ ഏകകക്ഷി ഭരണകൂടത്തിനെതിരെ റൈല ഒഡിംഗ ശക്തമായ നിലപാടെടുത്തു. 1982-ൽ അന്നത്തെ പ്രസിഡന്റ് ഡാനിയൽ അറപ് മോയിക്കെതിരായ അട്ടിമറിശ്രമത്തിൽ പങ്കുണ്ടെന്ന് ആരോപിച്ച് അദ്ദേഹം അറസ്റ്റിലായി. വിചാരണ കൂടാതെ ആറ് വർഷമാണ് റൈല ജയിലിൽ കഴിഞ്ഞത്. ഈ ജയിൽവാസം അദ്ദേഹത്തെ കെനിയൻ ജനാധിപത്യ പ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ പ്രതീകമായി മാറ്റി.
1990-കളിൽ കെനിയയിൽ ബഹുകക്ഷി ജനാധിപത്യം തിരിച്ചെത്തിയതോടെ റൈല സജീവ രാഷ്ട്രീയത്തിൽ പ്രവേശിച്ചു. 1992 മുതൽ 2013 വരെ ലാംഗത മണ്ഡലത്തെ പ്രതിനിധീകരിച്ച് അദ്ദേഹം പാർലമെന്റ് അംഗമായി സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു.
പ്രധാനമന്ത്രി പദത്തിലേക്ക്
റൈല ഒഡിംഗയുടെ രാഷ്ട്രീയ ജീവിതത്തിലെ ഏറ്റവും നിർണ്ണായകമായ ഘട്ടം 2007-ലെ പ്രസിഡന്റ് തിരഞ്ഞെടുപ്പായിരുന്നു. ഈ തിരഞ്ഞെടുപ്പിനെ തുടർന്നുണ്ടായ രാഷ്ട്രീയ അനിശ്ചിതത്വങ്ങൾക്കും അക്രമങ്ങൾക്കും ശേഷം, അധികാരം പങ്കിടുന്നതിനുള്ള ഒരു മഹാസഖ്യ സർക്കാർ നിലവിൽ വന്നു. അതിന്റെ ഭാഗമായി 2008 മുതൽ 2013 വരെ അദ്ദേഹം കെനിയയുടെ പ്രധാനമന്ത്രിയായി സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു. രാജ്യത്തിന്റെ ചരിത്രത്തിൽ ഈ പദവി വഹിക്കുന്ന അവസാനത്തെ വ്യക്തിയും റൈല ഒഡിംഗയായിരുന്നു.
പ്രസിഡന്റ് പദവി ഒരു സ്വപ്നം
പ്രസിഡന്റ് പദവിക്ക് വേണ്ടി അഞ്ച് തവണ മത്സരിച്ച വ്യക്തിയാണ് റൈല ഒഡിംഗ. 1997, 2007, 2013, 2017, 2022 വർഷങ്ങളിലായിരുന്നു ഈ ശ്രമങ്ങൾ. ഓരോ തവണയും അദ്ദേഹം പരാജയപ്പെട്ടെങ്കിലും, കെനിയൻ രാഷ്ട്രീയത്തിൽ പ്രതിപക്ഷത്തിന്റെ ശബ്ദമുയർത്തുന്നതിൽ അദ്ദേഹം ഒരിക്കലും പരാജയപ്പെട്ടില്ല. 2007-ലും 2022-ലും തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ഫലങ്ങൾ ചോദ്യം ചെയ്ത് അദ്ദേഹം കോടതിയെ സമീപിച്ചു.
"അഗ്‌വാംബോ" (പ്രവചനാതീതൻ) എന്ന വിളിപ്പേര് അദ്ദേഹത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയ തന്ത്രങ്ങളെയും അപ്രതീക്ഷിത നീക്കങ്ങളെയും സൂചിപ്പിക്കുന്നു.
അവസാന നാളുകളും ഇന്ത്യൻ ബന്ധവും
കെനിയൻ രാഷ്ട്രീയത്തിൽ സജീവമായിരിക്കെയാണ് മരണം. തന്റെ മകളുടെ കാഴ്ചശക്തിക്ക് ചികിത്സ തേടി 2019-ൽ അദ്ദേഹം ഇന്ത്യയിൽ എത്തിയിരുന്നു. ഈ സംഭവം പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്ര മോദി ഉൾപ്പെടെയുള്ളവർ പൊതുവേദികളിൽ പ്രശംസിച്ചിട്ടുള്ള കാര്യമാണ്.
കെനിയൻ ജനാധിപത്യത്തിന് വേണ്ടി പോരാടുകയും, നിരവധി തവണ പരാജയപ്പെട്ടിട്ടും വീണ്ടും എഴുന്നേറ്റു വരികയും ചെയ്ത റൈല ഒഡിംഗയുടെ ജീവിതം, രാജ്യത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയ ചരിത്രത്തിലെ മായാത്ത മുദ്രയായി നിലനിൽക്കുന്നു.
